Mụn trứng cá đỏ (Rosacea): Nguyên nhân, biểu hiệu, cách điều trị

Mụn trứng cá đỏ là một bệnh lý da liễu có biểu hiện đặc trưng là đỏ da, lộ mạch máu và mụn mủ, thường bị nhầm lẫn với mụn trứng cá thông thường. Điều trị không đúng cách có thể dẫn đến tình trạng ngày càng trầm trọng, thậm chí tổn thương da vĩnh viễn. Bài viết này của SVR sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại mụn này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả. 

Mụn trứng cá đỏ (Rosacea) là một bệnh da liễu mãn tính với các biểu hiện như da mặt ửng đỏ, sự hiện rõ của các mạch máu li ti, cùng sự xuất hiện của các nốt mụn sưng viêm và mụn mủ, gây ra cảm giác châm chích hoặc nóng rát. Đặc điểm nổi bật của bệnh là tính chất mãn tính và diễn biến theo từng đợt bùng phát, gây ra không ít thách thức trong việc kiểm soát và điều trị triệt để. 

Mụn trứng cá đỏ có thể xảy ra ở cả nam và nữ, nhưng thường phổ biến hơn ở độ tuổi từ 30 đến 60. Vị trí mụn của loại mụn này xuất hiện nhiều nhất ở trên khuôn mặt, ít gặp ở các vùng khác trên ở thể. Các dấu hiệu của mụn trứng cá đỏ có thể bùng phát dữ dội trong vài tuần hoặc vài tháng rồi tự thuyên giảm, trước khi tái phát. Ở một số phụ nữ, tình trạng này còn có thể liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, diễn ra theo một vòng lặp nhất định. 

Mụn trứng cá đỏ là một loại bệnh da liễu gây mụn viêm đỏ mặt (Nguồn: SVR)

Mặc dù Rosacea là một tình trạng da phổ biến, nguyên nhân cụ thể gây bệnh vẫn chưa được xác định rõ ràng và đang là chủ đề của nhiều nghiên cứu. Tuy nhiên, Viện da liễu Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng Rosacea không liên quan đến bít tắc lỗ chân lông hay tuyến bã nhờn quá mức như mụn trứng cá thông thường, mà chủ yếu do rối loạn vận mạch và phản ứng viêm của da. Ngoài ra, loại mụn này cũng phát triển do sự tương tác phức tạp của nhiều yếu tố, bao gồm cả yếu tố di truyền, miễn dịch, môi trường và vi sinh vật. Dưới đây là những yếu tố chính được cho là góp phần vào sự phát triển của các loại mụn trứng cá đỏ:

• Yếu tố di truyền và chủng tộc: Nếu trong gia đình bạn có tiền sử mắc Rosacea, khả năng bạn bị loại mụn này sẽ cao hơn. Bệnh cũng được ghi nhận phổ biến ở người da trắng hơn so với người da màu hoặc da đen.

• Hệ miễn dịch: Sự suy yếu của hệ miễn dịch có thể làm da dễ bị kích thích và viêm nhiễm, tạo điều kiện cho mụn trứng cá đỏ bùng phát. 

• Rối loạn chức năng da: Sự bất thường trong kiểm soát vận mạch, suy yếu hệ thống tĩnh mạch vùng mặt và rối loạn chức năng của peptide kháng khuẩn trên da cũng được xem là những yếu tố sinh lý góp phần vào bệnh. Rối loạn chức năng hàng rào bảo vệ da hoặc sản xuất bã nhờn quá mức cũng có thể làm tăng tính nhạy cảm của da.

• Ký sinh trùng Demodex: Mặc dù Demodex là loại ký sinh trùng tự nhiên trên da mặt, nhưng ở những người mắc Rosacea, số lượng của chúng có thể tăng lên đáng kể, dẫn đến phản ứng viêm và làm nặng thêm tình trạng bệnh.

• Các yếu tố kích thích từ môi trường và lối sống:

• Ánh nắng mặt trời và tia UV: Đây là một trong những tác nhân mạnh mẽ nhất, làm tăng viêm nhiễm và giãn nở mao mạch.

• Thực phẩm và đồ uống: Mặc dù chưa có nghiên cứu khẳng định trực tiếp, nhưng các thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, gia vị, cùng với đồ uống có cồn (rượu, bia) và đồ uống nóng (cà phê) thường được cho là gián tiếp làm nặng thêm tình trạng mụn trứng cá đỏ.

• Căng thẳng: Stress là yếu tố ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của da, gây bùng phát triệu chứng rõ rệt.

• Thay đổi nhiệt độ: Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại, cũng có thể gây kích ứng da.

• Môi trường ô nhiễm và bụi bẩn: Môi trường nhiều khói bụi, ô nhiễm khiến da dễ tổn thương, kích ứng và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

• Thuốc và mỹ phẩm: Một số loại thuốc như corticosteroid (đặc biệt là khi sử dụng kéo dài), thuốc điều trị huyết áp, lithium hay testosterone có thể ảnh hưởng đến miễn dịch da hoặc gây giãn mạch, làm mỏng da. Bên cạnh đó, các sản phẩm mỹ phẩm chứa chất gây kích ứng da (cồn, hương liệu, hóa chất mạnh) cũng có thể gây kích ứng và làm trầm trọng thêm tình trạng mụn. 

Rối loạn chức năng da là nguyên nhân gây nên mụn trứng cá đỏ (Nguồn: SVR)

Mụn trứng cá đỏ thường tiến triển qua bốn giai đoạn đặc trưng, mỗi giai đoạn có những biểu hiện riêng biệt.

Giai đoạn tiền trứng cá đỏ

Đây là giai đoạn khởi phát, khi người bệnh bắt đầu cảm nhận những dấu hiệu đầu tiên. Da mặt xuất hiện tình trạng nóng bừng, đỏ ửng, có thể kèm theo cảm giác châm chích, ngứa hoặc khó chịu. Những tình trạng này thường được kích hoạt bởi các yếu tố như ánh nắng mặt trời, căng thẳng, tiêu thụ đồ uống nóng hoặc thực phẩm cay, thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh. Những triệu chứng này sẽ kéo dài và trầm trọng hơn trong những giai đoạn sau.

Giai đoạn mạch máu giãn

Ở giai đoạn này, tình trạng đỏ da trở nên dai dẳng hơn và không còn chỉ là những cơn bừng đỏ thoáng qua. Các mạch máu nhỏ dưới da bắt đầu giãn nở rõ rệt, tạo thành các đường vân đỏ li ti dễ nhận thấy trên mũi và hai bên má. Da có thể bị phù nề nhẹ, sưng tấy.

Giai đoạn viêm

Đây là giai đoạn mà mụn trứng cá đỏ thường bị nhầm lẫn với mụn trứng cá thông thường. Trên nền da đỏ dai dẳng, xuất hiện các nốt sẩn viêm nhỏ (2-5mm) và mụn mủ. Các nốt này thường gây khó chịu, đau hoặc châm chích.

Giai đoạn muộn

Giai đoạn muộn thường ít gặp hơn và chủ yếu xảy ra ở nam giới trên 50 tuổi. Tình trạng viêm mãn tính và sự tăng sinh của tuyến bã nhờn cùng với viêm mô liên kết và mạch máu, dẫn đến dày da và sự phát triển của u xơ đa phì. Đặc trưng nhất là tình trạng mũi sư tử (rhinophyma), khi mũi trở nên sưng to, đỏ, có u cục. Các trường hợp nặng có thể ảnh hưởng đến mắt, gây viêm kết mạc, viêm bờ mi, khô mắt.

Triệu chứng của mụn trứng cá đỏ diễn biến qua 4 giai đoạn (Nguồn: SVR)

Bệnh trứng cá đỏ có chữa được không? Mặc dù đây là một bệnh mãn tính và chưa có phương pháp điều trị dứt điểm hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát hiệu quả các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn. Việc điều trị cần được cá nhân hóa và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ da liễu. Mục tiêu chính là giảm viêm, giảm đỏ da và kiểm soát các tổn thương trên da. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:

• Thuốc bôi ngoài da: Thuốc bôi trị mụn trứng cá đỏ thường được chỉ định cho các trường hợp nhẹ và vừa, giúp giảm ban đỏ, sẩn và mụn mủ.

• Erythromycin, Benzoyl Peroxidem, Clindamycin, Permethrine: Tiêu diệt ký sinh trùng Demodex.

• Metronidazol: Kháng khuẩn và chống viêm.

• Axit Azelaic: Giảm viêm, giảm ban đỏ và mụn mủ, có thể gây châm chích nhẹ lúc ban đầu.

• Brimonidine hoặc oxymetazoline: Giúp co mạch, giảm nhanh tình trạng đỏ da.

• Ivermectin: Hiệu quả đối với các sẩn viêm và mụn mủ, đặc biệt khi có liên quan đến ký sinh trùng Demodex.

• Thuốc kháng sinh đường uống: Được sử dụng cho các trường hợp nặng hơn hoặc khi thuốc bôi không đáp ứng. Kháng sinh nhóm cyclin (Tetracyclin, Doxycyclin, Minocyclin) có tác dụng kháng viêm mạnh, giúp giảm sẩn và mụn mủ. Liều thấp sub-antimicrobial doxycyclin thường được ưu tiên để tránh tác dụng phụ kháng sinh.

• Các liệu pháp khác:

• Laser và liệu pháp ánh sáng: Các loại laser như KTP, Argon, IPL (Intense Pulsed Light) được sử dụng để điều trị giãn mao mạch và giảm ban đỏ dai dẳng.

• Phẫu thuật: Đối với tình trạng mũi sư tử (rhinophyma) nặng, phẫu thuật (bao gồm phẫu thuật bằng laser CO2) có thể được thực hiện để loại bỏ mô thừa và tái tạo lại hình dạng mũi.

• Chăm sóc da hỗ trợ: Đây là cách trị mụn trứng cá đỏ tại nhà. Lựa chọn các sản phẩm làm sạch dịu nhẹ, không chứa cồn, hương liệu hay chất tẩy rửa mạnh.  Việc này rất quan trọng, đặc biệt là khi bạn tìm hiểu nặn mụn xong nên làm gì để đảm bảo da không bị kích ứng thêm. Sử dụng kem dưỡng ẩm chuyên biệt cho da nhạy cảm và kem chống nắng phổ rộng với SPF cao hàng ngày. Những điều này sẽ củng cố hàng rào bảo vệ, tăng cường miễn dịch của da, từ đó cải thiện tình trạng mụn.

Bôi thuốc trị mụn trứng cá đỏ là cách điều trị an toàn, hiệu quả (Nguồn: SVR)

Phòng ngừa và kiểm soát mụn trứng cá đỏ đòi hỏi sự thay đổi trong lối sống và thói quen chăm sóc da. Bằng cách nhận biết và tránh các yếu tố kích hoạt, bạn có thể giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát:

• Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời: Luôn sử dụng kem chống nắng phổ rộng (SPF 30 trở lên) hàng ngày, ngay cả khi trời râm mát hoặc ở trong nhà. Đội mũ rộng vành, đeo khẩu trang và đeo kính râm khi ra ngoài.

• Chăm sóc da đúng cách:

• Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ, không tạo bọt, không chứa cồn, hương liệu hay các chất tẩy rửa mạnh. Rửa mặt bằng nước ấm hoặc mát, tránh nước quá nóng.

• Dùng kem dưỡng ẩm phù hợp để củng cố hàng rào bảo vệ da. Nhiều người thắc mắc có nên dưỡng ẩm cho da mụn, đặc biệt khi da đang bị kích ứng hoặc sưng viêm. Thực tế, việc lựa chọn sản phẩm dưỡng ẩm đúng cách sẽ giúp làm dịu da, giảm khô bong tróc và hỗ trợ quá trình hồi phục.

• Tránh chà xát, cọ rửa mạnh lên da mặt.

• Tránh các yếu tố kích thích:

• Bị mụn trứng cá đỏ kiêng ăn gì? Nên hạn chế thực phẩm dầu mỡ, cay nóng, rượu, bia và cà phê. 

• Kiểm soát căng thẳng thông qua yoga, thiền, tập thể dục nhẹ nhàng.

• Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, ví dụ như từ môi trường lạnh vào phòng ấm nóng ngay lập tức.

• Lựa chọn mỹ phẩm cẩn thận: Chọn sản phẩm không gây mụn (non-comedogenic), không chứa cồn, hương liệu, và đã được kiểm nghiệm da liễu cho da nhạy cảm.

• Theo dõi và điều trị kịp thời: Nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường trên da mặt như đỏ dai dẳng, mụn sưng viêm hoặc lộ rõ mạch máu, hãy thăm khám bác sĩ da liễu sớm để được chẩn đoán và điều trị phù hợp, tránh để bệnh tiến triển nặng hơn.

Ngăn ngừa mụn trứng cá đỏ bằng việc thay đổi thói quen chăm sóc da (Nguồn: SVR)

Mụn là vấn đề phổ biến, nhất là với da dầu, da nhạy cảm hoặc sống trong môi trường ô nhiễm, khí hậu nóng ẩm. Tuy nhiên, có những người dù sống cùng điều kiện môi trường lại hiếm khi nổi mụn. Bí quyết không nằm ở "gen di truyền", mà phần lớn đến từ việc chăm sóc da đúng cách, chọn sản phẩm phù hợp và duy trì lối sống lành mạnh.

Chăm sóc da mụn không chỉ là rửa mặt hay thoa thuốc mà cần một quy trình khoa học, đủ bước. Dưới đây là hướng dẫn chăm sóc da mụn toàn diện tại nhà cùng dòng sản phẩm SVR Sebiaclear – thương hiệu dược mỹ phẩm Pháp được bác sĩ da liễu khuyên dùng:

Bước 1: Làm sạch sâu – Nền tảng của làn da khỏe mạnh

Làm sạch là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong chăm sóc da mụn. Dù bạn không trang điểm, tẩy trang vẫn cần thiết để loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn, kem chống nắng và các tạp chất tích tụ – nguyên nhân gây bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn.

Tẩy trang với SVR Sebiaclear Micellar Water:
Sebiaclear Micellar Water với công thức chứa Gluconolactone (PHA) giúp làm sạch sâu, hỗ trợ kháng khuẩn và làm dịu da. Sản phẩm an toàn cho da dầu, da mụn, da nhạy cảm và có thể dùng cho cả mắt, môi.

Rửa mặt với SVR Sebiaclear Gel Moussant:
Sữa rửa mặt Sebiaclear Gel Moussant nhẹ dịu chứa PHA, Niacinamide và Salicylic Acid giúp làm sạch da hiệu quả, giảm mụn, kiểm soát dầu và thông thoáng lỗ chân lông mà không làm khô da. Không chứa xà phòng, phù hợp cả với làn da nhạy cảm.’

Bước 2: Toner – Làm sạch sâu, thông thoáng lỗ chân lông

Toner không chỉ giúp cân bằng độ pH mà còn hỗ trợ làm sạch da sâu hơn, loại bỏ tế bào chết và cải thiện tình trạng mụn hiệu quả. Đây cũng là một trong những bước quan trọng trong cách làm trắng da tại nhà mà nhiều người lựa chọn nhờ khả năng hỗ trợ làm sáng và đều màu da.

SVR Sebiaclear Micro-Peel là toner kết hợp tẩy tế bào chết hóa học nhẹ nhàng, phù hợp cho da dầu mụn và da nhạy cảm. Công thức nổi bật với:

• 2% Duo Acid (PHA + Salicylic Acid): Giúp làm sạch lỗ chân lông, giảm mụn viêm và mụn đầu đen.

• 4% Niacinamide: Làm dịu da, giảm thâm mụn và hỗ trợ làm sáng da.

• 1% Zinc: Kiểm soát dầu thừa, hỗ trợ kháng viêm và hạn chế bóng nhờn.

Kết cấu dạng nước lỏng, thấm nhanh, không gây châm chích – lý tưởng để chăm sóc làn da mụn mỗi ngày.

Bước 3: Tinh chất và kem trị mụn – Điều chỉnh theo tình trạng da

Sau bước làm sạch và toner, lựa chọn sản phẩm đặc trị phù hợp là chìa khóa để cải thiện làn da mụn hiệu quả. Tùy vào loại mụn (mụn ẩn, đầu đen, mụn viêm, mụn mủ), bạn có thể sử dụng serum phục hồi, gel trị mụn toàn mặt hoặc kem chấm mụn chuyên biệt.

SVR Sebiaclear Serum – Tinh chất trị mụn 4 trong 1
Sản phẩm lý tưởng cho da mụn nhạy cảm, với công thức giúp làm sạch sâu và phục hồi da:

• 14% PHA & 0.5% BHA: Làm sạch lỗ chân lông, giảm mụn ẩn và mụn viêm.

• 4% Niacinamide & Hyaluronic Acid: Làm dịu, giảm đỏ, dưỡng ẩm và mờ thâm sau mụn.

• Công nghệ REDSnow & Pollustop: Bảo vệ da khỏi ô nhiễm và tác nhân gây hại từ môi trường.

Serum có kết cấu nhẹ, thấm nhanh, không gây bí da, phù hợp với cả làn da yếu, đang điều trị mụn và an toàn cho phụ nữ mang thai.

SVR Sebiaclear Active Gel – Kem dưỡng giảm mụn toàn diện

Sebiaclear Active Gel là giải pháp lý tưởng cho làn da đang gặp nhiều vấn đề cùng lúc như: mụn đầu trắng, mụn ẩn, mụn viêm, lỗ chân lông to, da dầu bóng nhờn, bề mặt da sần sùi, thâm sau mụn và sẹo nhẹ. Với công thức đặc trị chuyên sâu, sản phẩm mang lại hiệu quả mạnh mẽ nhưng vẫn dịu nhẹ, phù hợp cho cả làn da nhạy cảm.

• 14% Gluconolactone (PHA) + 0.5% Salicylic Acid (BHA): Bộ đôi hoạt chất giúp tẩy tế bào chết da mặt nhẹ nhàng, làm sạch lỗ chân lông, giảm mụn viêm và ngăn ngừa mụn quay trở lại. Hiệu quả tương đương AHA nhưng ít gây kích ứng – phù hợp cho da dễ nhạy cảm.

• 4% Niacinamide: Làm dịu nhanh vùng da đang viêm, hỗ trợ kiểm soát dầu, giảm sưng đỏ và làm sáng vùng da thâm sau mụn.

• Kết cấu gel mỏng nhẹ, thẩm thấu nhanh: Giúp dưỡng ẩm suốt 8 tiếng mà không gây bí da, nhờn rít hay tắc nghẽn lỗ chân lông.

Sản phẩm phù hợp sử dụng hàng ngày cho những ai đang tìm kiếm một giải pháp điều trị mụn hiệu quả, an toàn và thân thiện với làn da.

Bước 4: Dưỡng ẩm – Cân bằng độ ẩm, kiểm soát dầu thừa

Nhiều người chăm sóc da mụn thường bỏ qua bước dưỡng ẩm vì lo sợ da bí bách. Tuy nhiên, thiếu ẩm lại khiến da tiết dầu nhiều hơn, dễ gây bít tắc và làm mụn nặng thêm.

SVR Sebiaclear Hydra là kem dưỡng ẩm lý tưởng cho da mụn, với công thức cân bằng giữa cấp ẩm và làm dịu:

• Hyaluronic Acid & Ceramides: Dưỡng ẩm sâu, phục hồi hàng rào bảo vệ da.

• 5% Niacinamide: Làm dịu, giảm đỏ và hỗ trợ làm mờ thâm mụn.

• Chiết xuất thực vật tự nhiên: Giúp cân bằng hệ vi sinh da, tăng cường sức đề kháng.

Chất kem mỏng nhẹ, thẩm thấu nhanh, không gây nhờn rít hay bí da. Phù hợp sử dụng hằng ngày cho mọi loại da mụn, kể cả da nhạy cảm và phụ nữ mang thai.

Bước 5: Chống nắng – Bảo vệ da mụn khỏi tia UV

Tia UVA/UVB từ ánh nắng không chỉ gây sạm da mà còn làm mụn viêm nặng hơn và để lại thâm lâu phai. Vì vậy, chống nắng là bước không thể thiếu trong chăm sóc da mụn.

SVR Sebiaclear Crème SPF50+ là kem chống nắng lý tưởng cho da dầu mụn, với những ưu điểm vượt trội:

• SPF 50+ giúp bảo vệ da tối ưu trước tia UVA/UVB.

• Kết cấu mỏng nhẹ, thấm nhanh, không gây bóng nhờn hay bít tắc.

• Tích hợp dưỡng ẩm, giúp da luôn mềm mại, không bị khô căng.

• An toàn cho da mụn và nhạy cảm, không gây kích ứng khi dùng hằng ngày.

Việc hiểu rõ về mụn trứng cá đỏ và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa, điều trị sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng này một cách hiệu quả. Đừng quên kết hợp với các biện pháp chăm sóc da khoa học và những sản phẩm dưỡng da chất lượng từ SVR.