Dùng Niacinamide bị lên mụn: Nguyên nhân, cách xử lý và bắt đầu lại đúng cách

Tại sao dùng Niacinamide bị lên mụn? Khi da phản ứng tiêu cực với Niacinamide, hầu hết mọi người đều nghĩ ngay đến "đẩy mụn" (purging mụn). Tuy nhiên, sự thật phức tạp hơn. Có 3 nguyên nhân chính sử dụng Niacinamide bị lên mụn có thể xảy ra, và việc xác định đúng "thủ phạm" là chìa khóa để có hướng xử lý phù hợp.

1. Kích ứng

Kích ứng là nguyên nhân phổ biến nhất chiếm đến 80% trường hợp dùng Niacinamide bị lên mụn, nhưng lại thường bị nhầm lẫn với đẩy mụn. Kích ứng xảy ra khi da phản ứng lại với một thành phần phụ trong sản phẩm Niacinamide kích hoạt phản ứng viêm.

Dấu hiệu nhận biết bạn đang bị kích ứng

• Mụn viêm, mụn mủ, mụn đầu trắng, mụn li ti xuất hiện ồ ạt ở những vùng da bạn chưa từng hoặc hiếm khi bị mụn (ví dụ: hai bên má, trán, cằm).
• Da có cảm giác ngứa, châm chích, nóng rát một cách khó chịu.
• Nền da tổng thể bị ửng đỏ, nhạy cảm hơn khi chạm vào hoặc khi rửa mặt.
• Tình trạng không hề thuyên giảm mà có xu hướng ngày càng tệ hơn sau mỗi lần sử dụng sản phẩm.

Xem thêm: Cách trị mụn dị ứng da mặt đơn giản, hiệu quả nhanh chóng

Các nguyên nhân gây kích ứng

1. Nồng độ quá cao: Đây là lý do hàng đầu. Việc bắt đầu dưỡng da ngay với Niacinamide 10% hay 20% giống như việc bắt một người chưa từng tập gym phải nâng tạ 100kg. Làn da bị "sốc" và quá tải trước một lượng hoạt chất quá lớn một cách đột ngột, dẫn đến phản ứng viêm.
2. Tần suất sử dụng quá dày: Thoa Niacinamide mỗi ngày, thậm chí hai lần/ngày ngay từ khi mới bắt đầu khiến da không có thời gian để thích nghi.
3. Nền da yếu sẵn: Nếu hàng rào bảo vệ da của bạn đang bị tổn thương (do treatment quá đà, làm sạch quá mức, hoặc không dưỡng ẩm đủ), nó sẽ dễ phản ứng tiêu cực với bất kỳ hoạt chất nào, kể cả Niacinamide.
4. Các thành phần khác kết hợp trong công thức: Đôi khi, không phải Niacinamide mà chính các thành phần phụ trong sản phẩm mới là nguyên nhân. Cồn khô, hương liệu, chất bảo quản, hoặc thậm chí Zinc PCA (có trong serum The Ordinary) có thể gây khô và kích ứng đối với một số loại da.

Xem thêm: Nổi mụn đỏ, đốm đỏ trên da là bệnh gì? Nguyên nhân, cách điều trị

Dùng Niacinamide bị lên mụn do kích ứng với thành phần phụ trong sản phẩm Niacinamide (Nguồn: Internet)

2. Đẩy mụn

Đẩy mụn là một quá trình có kiểm soát, xảy ra khi một hoạt chất có khả năng thúc đẩy tốc độ tái tạo tế bào da. Việc này làm cho các nhân mụn ẩn, vi nhân mụn đang nằm sâu dưới da bị đẩy lên bề mặt nhanh hơn và đồng loạt hơn.

Dấu hiệu nhận biết da đang đẩy mụn

• Mụn (chủ yếu là mụn ẩn, mụn đầu đen, mụn sẩn nhỏ) trồi lên nhanh hơn ở những vùng da bạn vốn dĩ đã thường xuyên bị mụn (ví dụ: vùng chữ T, vùng cằm).
• Vòng đời của các loại mụn này thường ngắn hơn so với mụn thông thường, chúng gom cồi và khô đi nhanh hơn.
• Tình trạng da tổng thể có xu hướng cải thiện sau đỉnh điểm của quá trình đẩy mụn (thường là sau 2-6 tuần).

Cơ sở khoa học: Niacinamide có thật sự gây đẩy mụn không?

Đây là một điểm cực kỳ quan trọng. Các hoạt chất trị mụn gây đẩy mụn kinh điển là các acid tẩy tế bào chết (AHA, BHA) và Retinoids. Chúng hoạt động bằng cách trực tiếp tác động vào quá trình sừng hóa và tái tạo tế bào.

Ngược lại, Niacinamide về bản chất là một chất chống viêm và điều tiết bã nhờn. Cơ chế chính của Niacinamide là củng cố hàng rào bảo vệ da và làm dịu các phản ứng viêm, không phải là tăng tốc lột sừng. Do đó, khả năng Niacinamide gây ra "đẩy mụn" theo đúng cơ chế của BHA/Retinol là rất thấp.

Hiện tượng "đẩy mụn" mà một số người gặp phải có thể là do sự thay đổi trong môi trường da hoặc một dạng kích ứng ở cấp độ rất nhẹ.

Xem thêm: Dùng BHA bao lâu thì đẩy mụn? Đẩy mụn và bùng mụn khác nhau thế nào?

3. Dị ứng

Dị ứng thực sự với Niacinamide là rất hiếm, nhưng hoàn toàn có thể xảy ra. Đây là phản ứng của hệ miễn dịch cơ thể với thành phần, nghiêm trọng hơn kích ứng thông thường.

Dấu hiệu nhận biết dị ứng

• Da nổi mẩn đỏ ngứa như mụn diện rộng, phát ban, nổi mề đay (các nốt sẩn ngứa như muỗi đốt).
• Có thể kèm theo sưng mắt, sưng môi.
• Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể cảm thấy khó thở.

Xem thêm: Mụn dị ứng là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Dấu hiệu nhận biết da bị dị ứng khi sử dụng Niacinamide (Nguồn: Internet)

Bảng so sánh nhanh: Đẩy mụn vs. Kích ứng vs. Dị ứng

Tiêu chí	Kích ứng (Breakout)	Đẩy mụn (Purging)	Dị ứng (Allergy)
Vị trí mụn	Vùng da mới, chưa từng bị mụn	Vùng da cũ, thường xuyên bị mụn	Phát ban, nổi mề đay toàn mặt
Loại mụn	Mụn viêm, mụn mủ, mụn đầu trắng	Mụn ẩn, mụn đầu đen, mụn sẩn	Nốt sẩn ngứa, mề đay
Cảm giác	Ngứa, nóng rát, châm chích	Ít hoặc không ngứa rát	Rất ngứa, khó chịu
Thời gian	Kéo dài, ngày càng tệ hơn	Đạt đỉnh rồi giảm sau 4-6 tuần	Xảy ra nhanh chóng sau khi dùng
Hướng xử lý	NGƯNG NGAY + PHỤC HỒI	GIẢM TẦN SUẤT + KIÊN TRÌ	NGƯNG NGAY + GẶP BÁC SĨ

Khi da bạn đang "kêu cứu" vì dùng Niacinamide bị lên mụn, hành động nhanh và đúng là vô cùng quan trọng. Hãy làm theo các bước xử lý đơn giản dưới đây:

• Nếu bạn có dấu hiệu của Dị ứng (nổi mề đay, sưng)... Ngưng ngay lập tức TẤT CẢ sản phẩm skincare. Rửa sạch mặt bằng nước mát và đến gặp bác sĩ da liễu sớm nhất có thể. Tuyệt đối không tự ý bôi thuốc.
• Nếu bạn có dấu hiệu của Kích ứng (mụn ở vùng mới, ngứa rát)... Ngưng ngay lập tức sản phẩm Niacinamide và tất cả các hoạt chất treatment khác (AHA, BHA, Retinol, Vitamin C). Chuyển chu trình skincare sang chế độ "Phục hồi" được hướng dẫn ở phần sau.
• Nếu bạn chắc chắn 100% mình đang Đẩy mụn (mụn ở vùng cũ, không quá ngứa)... Không cần ngưng hoàn toàn. Hãy giảm tần suất sử dụng xuống còn 2-3 lần/tuần. Đồng thời, tăng cường các sản phẩm cấp ẩm, phục hồi để hỗ trợ da vượt qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng hơn.

Xem thêm: Lạm dụng thoa kem trị mụn nổi mụn càng nhiều: Giải đáp và cách khắc phục

Các bước xử lý đơn giản khi dùng Niacinamide gây mụn (Nguồn: Internet)

Khi đã xác định da bị kích ứng nổi nhiều mụn vì Niacinamide, mục tiêu hàng đầu là ngăn chặn tiếp tục bùng phát mụn và tăng cường hàng rào bảo vệ da. Dưới đây là lộ trình phục hồi chi tiết bạn có thể áp dụng.

Giai đoạn 1 (Ngày 1-3): Tập trung làm dịu cấp tốc

Mục tiêu của giai đoạn này là giảm đỏ, giảm viêm và làm dịu cảm giác khó chịu.

Hoạt chất "vàng" cần tìm kiếm

• Panthenol (Vitamin B5): Siêu sao trong việc cấp ẩm, làm dịu và thúc đẩy quá trình chữa lành da.
• Madecassoside, Asiaticoside (Chiết xuất Rau má): Có khả năng kháng viêm mạnh mẽ, giảm mẩn đỏ và củng cố hàng rào bảo vệ da.
• Allantoin, Beta-Glucan, Chiết xuất Yến mạch: Các thành phần làm dịu kinh điển, giảm ngứa và kích ứng.

Gợi ý chu trình mẫu 3 bước tối giản

• Sáng: Sữa rửa mặt dịu nhẹ (pH 5.5, không tạo bọt nhiều) -> Kem dưỡng phục hồi chứa B5/Rau má -> Kem chống nắng vật lý (lành tính hơn cho da nhạy cảm).
• Tối: Tẩy trang dạng sáp/sữa -> Sữa rửa mặt dịu nhẹ -> Kem dưỡng phục hồi chứa B5/Rau má.

Xem thêm: Các bước skincare ngày và đêm chuẩn chỉnh cho mọi loại da mặt

Tập trung làm dịu cấp tốc khi kích ứng Niacinamide (Nguồn: Internet)

Giai đoạn 2 (Ngày 4-7): Xây dựng lại hàng rào bảo vệ da

Sau khi da đã bớt đỏ và khó chịu, chúng ta sẽ tập trung xây lại hàng rào lipid đã bị tổn thương.

Hoạt chất "vàng" cần tìm kiếm

• Ceramides: Là thành phần chiếm tới 50% lớp lipid của da, việc bổ sung Ceramides giúp "trám" lại các lỗ hổng trên hàng rào bảo vệ da.
• Peptide: Kích thích da sản sinh các thành phần quan trọng như collagen, elastin, giúp da khỏe mạnh và đàn hồi hơn.
• Cholesterol, Axit béo: Các thành phần tự nhiên khác của da, hoạt động hiệp đồng cùng Ceramides.

Gợi ý chu trình mẫu nâng cao hơn

Bạn có thể giữ nguyên chu trình trên và thêm vào một loại serum chứa Ceramides/Peptides trước bước kem dưỡng để tăng cường hiệu quả phục hồi.

"Đừng xem nhẹ việc phục hồi hàng rào bảo vệ da. Một hàng rào khỏe mạnh không chỉ giúp da hết kích ứng mà còn là nền tảng để mọi hoạt chất treatment khác hoạt động hiệu quả và an toàn hơn trong tương lai." - THS.BS TRỊNH THỊ TUYẾT MINH.

Xem thêm: 8 bước chăm sóc da dầu mụn nhanh chóng phục hồi, chuẩn khoa học

Các hoạt chất vàng khi xây dựng lại hàng rào lipid đã bị tổn thương khi sử dụng Niacinamide (Nguồn: Internet)

Sau khi da kích ứng lên mụn vì Niacinamide đã hoàn toàn bình phục (ít nhất 1-2 tuần), bạn hoàn toàn có thể cho Niacinamide một cơ hội thứ hai làm đẹp làn da của bạn. Lần này, hãy sử dụng Niacinamide đúng cách ngay từ đầu với 4 quy tắc vàng.

Quy tắc 1: Chọn nồng độ Niacinamide thông minh - Luôn bắt đầu từ 5% trở xuống

Quan niệm "nồng độ càng cao càng tốt" là sai lầm lớn nhất. Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh Niacinamide phát huy hiệu quả tuyệt vời trong việc củng cố hàng rào bảo vệ da, kiểm soát dầu và giảm thâm ở nồng độ chỉ từ 2% đến 5%. Nồng độ này đủ mạnh để mang lại kết quả mà lại giảm thiểu tối đa nguy cơ kích ứng.

Quy tắc 2: Tần suất "làm quen" Niacinamide - Bắt đầu từ 2-3 lần/tuần

Đừng vội vàng sử dụng Niacinamide mỗi ngày. Trong 2 tuần đầu tiên, hãy để da làm quen với Niacinamide bằng cách chỉ sử dụng 2-3 lần/tuần, vào buổi tối. Nếu da không có phản ứng tiêu cực, bạn có thể từ từ tăng lên dùng cách ngày, và sau đó là mỗi ngày.

Quy tắc 3: Luôn thử sản phẩm Niacinamide trước

Trước khi thoa lên toàn mặt, hãy thử sản phẩm Niacinamide ở một vùng da nhỏ, khuất (như vùng da dưới xương quai hàm) trong 24-48 giờ. Việc này giúp bạn kiểm tra xem da có phản ứng xấu với sản phẩm hay không trước khi quá muộn.

Xem thêm: Cách dùng Retinol cho người mới bắt đầu an toàn, hiệu quả

Quy tắc 4: Đọc vị bảng thành phần sản phẩm Niacinamide

Hãy ưu tiên các sản phẩm Niacinamide có bảng thành phần tối giản, không chứa cồn khô (alcohol denat), hương liệu (fragrance/parfum), và các loại tinh dầu (essential oils) không cần thiết. Một công thức "sạch" sẽ giảm thiểu nguy cơ kích ứng mụn.

Xem thêm: Retinol cho mụn trứng cá: Cách dùng an toàn, tác dụng phụ

4 nguyên tắc cần biết khi sử dụng Niacinamide an toàn, không lo lên mụn (Nguồn: Internet)

1. Đẩy mụn do Niacinamide kéo dài bao lâu? 

Nếu đó là đẩy mụn thực sự, nó thường sẽ đạt đỉnh và cải thiện trong vòng 1-2 chu kỳ da, tức là khoảng 4-6 tuần [3]. Nếu tình trạng mụn của bạn kéo dài hơn mốc thời gian này, khả năng 99% đó là kích ứng.

2. Dùng Niacinamide bị ngứa và đỏ mặt có phải là bình thường không? 

Hoàn toàn không. Ngứa và đỏ là những dấu hiệu kinh điển của phản ứng viêm do kích ứng. Bạn nên ngưng sử dụng và tập trung vào việc làm dịu, phục hồi da.

3. Có thể dùng Niacinamide cùng với BHA/Retinol không? 

Có, và đây là một sự kết hợp rất hiệu quả. Tuy nhiên, điều này chỉ nên được thực hiện khi da bạn đã hoàn toàn quen và dung nạp tốt TỪNG hoạt chất một cách riêng lẻ. Tuyệt đối không kết hợp chúng cùng lúc khi bạn mới bắt đầu hoặc khi da đang nhạy cảm.

4. Ngưng dùng Niacinamide thì mụn có tự hết không? 

Nếu mụn của bạn là do kích ứng từ sản phẩm, thì việc ngưng sử dụng và thực hiện quy trình phục hồi sẽ giúp da trở lại bình thường và mụn sẽ hết.

5. Da dầu mụn có nên dùng Niacinamide không? 

Có, da dầu mụn nên dùng Niacinamide (vitamin B3) vì đây  là một trong những hoạt chất "thân thiện" nhất với da dầu mụn nhờ khả năng điều tiết bã nhờn, thu nhỏ lỗ chân lông, kháng viêm và giảm thâm đỏ sau mụn. Vấn đề không nằm ở hoạt chất, mà ở việc bạn chọn đúng nồng độ và sử dụng đúng cách.

Dùng Niacinamide bị lên mụn là một trải nghiệm khó chịu, nhưng nó không phải là "dấu chấm hết" cho hành trình skincare của bạn. Gần như mọi vấn đề đều xuất phát từ cách chúng ta sử dụng, chứ không phải từ bản thân hoạt chất.

Bằng cách bình tĩnh, trang bị kiến thức khoa học để chẩn đoán đúng vấn đề (kích ứng, đẩy mụn hay dị ứng), có kế hoạch xử lý và phục hồi bài bản, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được tình hình. Đừng sợ Niacinamide. Hãy hiểu nó, và bạn sẽ khai thác được những lợi ích tuyệt vời mà hoạt chất này mang lại cho làn da của mình.

Để tìm hiểu thêm về chăm sóc da và các sản phẩm chất lượng, truy cập ngay vn.svr.com. SVR mang đến ba giá trị cốt lõi với tuyên ngôn "Thế Hệ Chuyên Da – Siêu Hiệu Quả, Vượt An Toàn, Rất Tận Hưởng". Chúng tôi cam kết cung cấp sản phẩm siêu hiệu quả với nồng độ hoạt chất cao giúp giải quyết các vấn đề da rõ rệt, vượt an toàn nhờ loại bỏ hương liệu, cồn khô, paraben và các chất gây rối loạn nội tiết, phù hợp cả làn da nhạy cảm và phụ nữ mang thai, đồng thời mang trải nghiệm rất tận hưởng với kết cấu dễ chịu, thẩm thấu nhanh, biến quy trình chăm sóc da hàng ngày thành khoảnh khắc thư giãn và thú vị.