Mụn nội tiết hình thành do sự thay đổi hormone, thường gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh. Khi da mặt đột nhiên nổi nhiều mụn, đặc biệt là các dạng như mụn viêm hay mụn bọc , nhiều người sẽ thắc mắc liệu mụn viêm có tự hết không hay cần can thiệp. Mặc dù không nguy hiểm, mụn nội tiết ảnh hưởng đến tự tin về ngoại hình và dễ gây tình trạng break out mụn nếu không chăm sóc đúng cách. Trong bài viết sau, cùng SVR tìm hiểu nguyên nhân, đặc điểm mụn nội tiết và cách điều trị mụn hiệu quả.

>>>> Xem thêm Review top 4 kem dưỡng SVR được yêu thích nhất hiện nay

>>> Xem thêm: Mụn viêm là gì? Nguyên nhân, đặc điểm và cách trị mụn viêm

Mụn nội tiết hay mụn hormon, là loại mụn hình thành khi hormone trong cơ thể thay đổi, đặc biệt là sự gia tăng androgen (hormone nam giới) ở nữ giới. Sự thay đổi này kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ, dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông và viêm nhiễm, từ đó hình thành mụn, có thể là mụn ẩn hoặc các loại như mụn cám, mụn ẩn và mụn viêm.

Đặc điểm của mụn nội tiết tố

Mụn nội tiết thường xuất hiện ở những giai đoạn thay đổi hormone trong cơ thể, đặc biệt là dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai và mãn kinh. Tùy vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe, vị trí và đặc điểm của mụn nội tiết có thể khác nhau.

• Ở độ tuổi dậy thì, mụn nội tiết thường xuất hiện rải rác trên khuôn mặt, đặc biệt là ở vùng chữ T (trán, mũi, cằm), nơi có lượng dầu tiết ra nhiều. Đây là giai đoạn mà hormone thay đổi mạnh mẽ, kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ, dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông và hình thành mụn.
• Ở độ tuổi trưởng thành, mụn nội tiết có xu hướng xuất hiện tập trung ở vùng dưới cằm, dưới hàm và xung quanh đường viền hàm. Điều này có thể là dấu hiệu của sự mất cân bằng nội tiết tố lâu dài hoặc do các yếu tố khác như stress, thay đổi trong chế độ ăn uống, hoặc các vấn đề sức khỏe.

>>> Xem thêm: Có nên dùng serum SVR trị mụn? Cách sử dụng tinh chất SVR trị mụn

Đặc điểm của mụn nội tiết là gì? (Nguồn: SVR)

Mụn nội tiết ở giai đoạn mãn kinh

Mụn trứng cá trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh là một dạng mụn nội tiết tố, thường xuất hiện ở phụ nữ từ 40 đến 50 tuổi. Giai đoạn này đánh dấu sự suy giảm của hormone sinh dục nữ, đặc biệt là estrogen, và sự mất hoàn toàn chu kỳ kinh nguyệt.

Mụn trứng cá ở giai đoạn mãn kinh thường xuất hiện do sự giảm estrogen hoặc sự gia tăng hormone androgen, đặc biệt là testosterone. Ngay cả khi phụ nữ sử dụng liệu pháp thay thế hormone (HRT) để giảm các triệu chứng mãn kinh, mụn vẫn có thể phát sinh. HRT có thể làm tăng progesterone, khiến lỗ chân lông giãn nở, tạo điều kiện cho bụi bẩn và vi khuẩn tấn công, dẫn đến mụn.

Mụn trứng cá trong giai đoạn mãn kinh có thể ảnh hưởng đến sự tự tin, đặc biệt đối với những người đang tìm kiếm sự ổn định trong các mối quan hệ cá nhân và công việc.

Mụn nội tiết chủ yếu xuất phát từ sự mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Dưới đây là bốn nguyên nhân chính dẫn đến mụn nội tiết:

• Rối loạn nội tiết tố: Khi hormone trong cơ thể bị mất cân bằng, da sẽ sản xuất nhiều bã nhờn hơn, làm tắc nghẽn lỗ chân lông và tạo điều kiện cho mụn phát triển.
• Vi khuẩn phát triển trên da: Vi khuẩn, đặc biệt là Propionibacterium acnes, tích tụ trên da và làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Vi khuẩn này gây viêm, tạo ra các mụn viêm và mụn mủ.
• Hệ miễn dịch phản ứng viêm: Khi hệ miễn dịch phản ứng với vi khuẩn, nó có thể gây ra viêm nhiễm, làm tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn.
• Tắc nghẽn lỗ chân lông: Khi các lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi bã nhờn, tế bào chết và vi khuẩn, mụn dễ dàng hình thành và phát triển.

Ngoài ra, mụn nội tiết có thể do các nguyên nhân khác như:

• Bệnh lý nội tiết: PCOS, bệnh tuyến thượng thận, đái tháo đường, suy tuyến giáp.
• Nữ chuyển giới đang trong quá trình sử dụng nội tiết tố.
• Stress, căng thẳng kéo dài.
• Chế độ ăn uống và lối sống không lành mạnh.
• Lạm dụng mỹ phẩm.
• Tác dụng phụ của thuốc (như steroid).

>>> Xem thêm: Nặn mụn xong có nên rửa mặt không? Lưu ý khi làm sạch da sau nặn mụn

Những nguyên nhân hình thành mụn nội tiết phổ biến (Nguồn: SVR)

Mụn nội tiết có thể nhận biết qua những dấu hiệu sau:

• Mụn đầu trắng, đầu đen, mụn mủ, u nang: Các loại mụn này thường xuất hiện ở người bị rối loạn nội tiết. Mụn đầu trắng và đầu đen ít gây đau, nhưng khi bị viêm, u nang hoặc mụn mủ sẽ dễ dàng hình thành.
• Mụn xuất hiện sau độ tuổi dậy thì và thai kỳ: Nếu mụn vẫn tái phát khi bạn đã qua tuổi dậy thì hoặc không còn trong giai đoạn mang thai, thì rất có thể bạn đang bị mụn nội tiết.
• Mụn tập trung ở cằm và xung quanh xương hàm: Mụn nội tiết thường xuất hiện ở vùng dưới khuôn mặt, đặc biệt là cằm và xương hàm. Đây là nơi tuyến dầu phát triển mạnh mẽ do sự thay đổi hormone.
• Mụn tái phát theo chu kỳ hàng tháng: Nếu mụn thường xuyên tái phát vào cùng một thời điểm trong tháng (cùng chu kỳ kinh nguyệt), đây là dấu hiệu điển hình của mụn nội tiết.
• Mụn mọc dai dẳng, khó chữa: Mặc dù bạn đã chăm sóc da cẩn thận, nhưng mụn vẫn tái phát liên tục, điều này chứng tỏ bạn đang gặp phải mụn nội tiết.
• Mụn xuất hiện khi căng thẳng: Stress và căng thẳng làm tăng hormone cortisol, gây mất cân bằng nội tiết tố và tạo điều kiện cho mụn phát triển. Mụn có thể xuất hiện rõ rệt khi bạn chịu áp lực hoặc stress kéo dài.

Dấu hiệu nào cho thấy bạn đang bị mụn nội tiết? (Nguồn: SVR)

Mụn nội tiết có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, từ giải pháp thiên nhiên đến dược phẩm và công nghệ hiện đại. Dưới đây là những cách điều trị mụn nội tiết hiệu quả:

Giải pháp thiên nhiên hỗ trợ điều trị mụn

• Tinh dầu tràm trà: Được biết đến với khả năng giảm viêm, giúp điều trị mụn nội tiết hiệu quả. Bạn có thể sử dụng các sản phẩm chứa tinh dầu tràm trà hoặc pha loãng tinh dầu nguyên chất với dầu nền để thoa lên vùng da bị mụn.
• Aloe Vera (lô hội): Lô hội có tính kháng khuẩn và làm dịu da, giúp giảm sưng viêm và hỗ trợ điều trị mụn. Bạn có thể dùng gel lô hội trực tiếp từ cây hoặc các sản phẩm chứa lô hội để làm dịu và chăm sóc da.
• Trà xanh: Uống trà xanh hàng ngày giúp tăng cường sức khỏe da, giảm viêm và cải thiện tình trạng mụn nội tiết. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chứa chiết xuất trà xanh.

Cách trị mụn nội tiết từ các nguyên liệu tự nhiên. (Nguồn: SVR)

Điều trị mụn nội tiết bằng dược phẩm

• Thuốc tránh thai: Các loại thuốc tránh thai như ethinyl estradiol có thể cân bằng lại hormone, giúp giảm mụn nội tiết, đặc biệt trong thời kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, cần thận trọng với những người có tiền sử bệnh lý như huyết khối hay ung thư.
• Thuốc kháng Androgen: Thuốc như Aldactone giúp giảm hormone androgen – nguyên nhân gây tăng sản xuất bã nhờn và mụn. Thuốc này giúp cân bằng nội tiết và giảm mụn hiệu quả.
• Retinoids: Dùng các sản phẩm bôi ngoài da chứa retinoids (từ vitamin A) giúp tái tạo da, làm thông thoáng lỗ chân lông và giảm mụn. Lưu ý bảo vệ da khỏi ánh nắng khi sử dụng retinoids.

Ứng dụng công nghệ hiện đại trong trị mụn

• Laser trị mụn: Công nghệ laser giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, làm sạch lỗ chân lông và giảm sưng viêm. Các loại laser như laser CO2 hoặc laser ánh sáng xanh có thể điều trị mụn hiệu quả, nhanh chóng.
• Peel da hóa học: Phương pháp này sử dụng các acid như AHA hoặc BHA để loại bỏ tế bào chết, thông thoáng lỗ chân lông, và giúp làm sáng da, giảm mụn. Peel da có thể được thực hiện bởi các chuyên gia da liễu.
• Điều trị bằng công nghệ ánh sáng LED: Ánh sáng LED đặc biệt hiệu quả trong việc giảm viêm và tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Đây là phương pháp không xâm lấn, giúp điều trị mụn nội tiết an toàn và hiệu quả.

Để ngăn ngừa mụn nội tiết và giảm nguy cơ sẹo thâm, việc chăm sóc và bảo vệ da đúng phương pháp là rất quan trọng. Dưới đây là các cách chăm sóc da hiệu quả:

Chăm sóc da đúng cách, kết hợp với chế độ sinh hoạt hợp lý sẽ giúp bạn bảo vệ làn da khỏi mụn nội tiết. (Nguồn: SVR)

Dưỡng da bên ngoài để hỗ trợ điều trị mụn

• Rửa mặt đúng cách: Rửa mặt tối đa 2 lần/ngày và sau khi đổ mồ hôi. Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ với nước ấm, tránh dùng nước quá nóng để không làm mất cân bằng da.
• Tránh nặn mụn: Nặn mụn có thể khiến tình trạng viêm và mụn trở nên nghiêm trọng hơn. Hạn chế tối đa việc chạm vào da mặt để ngăn vi khuẩn xâm nhập.
• Chọn mỹ phẩm phù hợp: Sử dụng sản phẩm không gây mụn và có công thức phù hợp với loại da của bạn. Tìm kiếm các sản phẩm có ghi "non-comedogenic" để tránh tắc nghẽn lỗ chân lông.
• Tránh môi trường ẩm ướt: Môi trường có độ ẩm cao dễ khiến mồ hôi tiết ra nhiều, làm da dễ bít tắc và hình thành mụn. Tránh những nơi có độ ẩm cao hoặc sử dụng máy điều hòa nếu cần thiết.
• Vệ sinh đồ dùng cá nhân: Đảm bảo vệ sinh sạch sẽ các vật dụng tiếp xúc với da như khăn mặt, gối, điện thoại để ngăn ngừa vi khuẩn phát triển.
• Sử dụng sản phẩm điều trị mụn: Các sản phẩm chứa BHA, AHA, Benzoyl Peroxide có thể giúp giảm mụn và làm sạch lỗ chân lông. Chọn các sản phẩm phù hợp với da của bạn để tránh gây kích ứng.
• Dưỡng ẩm và bảo vệ da: Sử dụng kem dưỡng ẩm và kem chống nắng có thành phần phù hợp với da, giúp duy trì độ ẩm và bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
• Hạn chế trang điểm: Nếu cần trang điểm, nhớ tẩy trang thật kỹ để tránh cặn mỹ phẩm còn sót lại gây bít tắc lỗ chân lông.

Tăng cường sức khỏe nội tiết qua chế độ sống và dinh dưỡng

• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 8 tiếng/ngày giúp cơ thể phục hồi và làm giảm tình trạng căng thẳng, từ đó hỗ trợ việc kiểm soát mụn hiệu quả.
• Kiểm soát stress: Stress có thể làm tăng sản xuất hormone và gây mụn. Hãy tìm cách thư giãn, giải tỏa căng thẳng như tập thể dục, yoga hoặc thiền.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu vitamin C, B, E, kẽm để giúp da sáng khỏe. Hạn chế thực phẩm cay nóng, chiên rán, dầu mỡ và đồ uống có cồn.
• Thanh nhiệt giải độc: Các loại trà như trà xanh, trà atiso có tác dụng thanh nhiệt, giải độc cơ thể, giúp cải thiện tình trạng da.
• Thăm khám bác sĩ: Để điều trị mụn nội tiết hiệu quả, hãy thăm khám bác sĩ da liễu để được tư vấn và lên phác đồ điều trị phù hợp.

Mụn nội tiết tố có tự hết không?

Mụn nội tiết tố có thể tự hết khi các rối loạn nội tiết được kiểm soát, nhưng quá trình này thường diễn ra chậm. Để mụn tự lành, bên cạnh việc chăm sóc da đúng cách, người bệnh cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, sinh hoạt khoa học và nghỉ ngơi hợp lý. Tuy nhiên, nếu mụn kéo dài hoặc tái phát thường xuyên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để điều trị kịp thời và hiệu quả hơn.

Có thể điều trị triệt để mụn nội tiết không?

Mụn nội tiết có thể được điều trị hiệu quả, nhưng không phải lúc nào cũng hoàn toàn dứt điểm, đặc biệt nếu nguyên nhân là sự thay đổi nội tiết kéo dài. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị y tế và chăm sóc da đúng cách có thể giúp giảm thiểu mụn, ngăn ngừa tái phát và cải thiện tình trạng da. Điều quan trọng là lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và kiên trì trong quá trình điều trị.

Ai là người dễ bị ảnh hưởng bởi mụn nội tiết?

Những người dễ bị mụn nội tiết thường là phụ nữ. Khoảng 50% phụ nữ từ 20-29 tuổi gặp phải tình trạng này và tỷ lệ giảm còn khoảng 25% ở độ tuổi 40-49. Ngoài ra, những người trong độ tuổi dậy thì, phụ nữ đang mang thai, hay trong giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh cũng có nguy cơ cao. Mụn nội tiết cũng có thể xuất hiện ở những người có chức năng gan suy yếu hoặc những người thường xuyên bị căng thẳng, lo âu.

Thời điểm nên đến bác sĩ khi bị mụn nội tiết?

Thông thường, các phương pháp điều trị mụn nội tiết sẽ mất từ 8 đến 10 tuần để phát huy tác dụng. Nếu sau thời gian này mà tình trạng mụn không thuyên giảm, bạn nên đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia da liễu để được tư vấn. Họ có thể giúp xây dựng kế hoạch điều trị lâu dài hoặc kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để tối ưu hóa hiệu quả điều trị.